Vanaf 1 januari 2026 willen de overheid, werkgevers en werknemers een nieuw pensioenstelsel. Geen toegezegde pensioenuitkeringen meer, die min of meer vast staan, maar die gebaseerd zijn op het voor iedere deelnemer beschikbare kapitaal op het moment van uitkering.
Wat zijn vier lastige punten hierbij?
Over de rekenrente houdt minister Koolmees de kaarten nog tegen de borst.
1. Rekenrente
Over vijf jaar treedt het nieuwe pensioenstelsel in werking. Dat wil zeggen dat de komende jaren nog met een lage rekenrente (nu bijna 0 procent) berekend moet worden welk kapitaal er moet zijn. Bovendien dreigen bij te lage dekkingsgraden kortingen.
Onder de nieuwe regels zijn er geen harde pensioentoezegging meer met de daaraan gekoppelde rekenrente. De hoogte van het pensioen is louter afhankelijk van de beleggingsopbrengsten. Omdat fondsen minder buffers hoeven aan te houden, kunnen ze eerder indexeren, is de hoopvolle gedachte.
Over de overgangsperiode zijn geen concrete afspraken gemaakt maar er zijn wel al suggesties.
Het idee van Anbo en FNV is om de pensioenen de komende jaren te verhogen en te verlagen alsof het nieuwe stelsel al van kracht is. Hoe dat moet worden vormgegeven, is nog niet uitgewerkt.
Andere willen een vast rentepercentage voor de komende overgangsperiode. Zo denkt bijv. Jan Tamerus, voormalig PGGM-er, aan een rente van 2%, waardoor de druk van korting een stuk minder wordt
De minister en de toezichthouder (DNB) die de rekenrente bepaalt, houden de kaarten nog tegen de borst.
2. Uitvoerbaarheid: hoe complexer, hoe duurder
De keuze om het nieuwe stelsel pas in 2026 te laten ingaan, is in belangrijke mate gemaakt met het oog op de uitvoering. Uitvoerders moeten voldoende tijd hebben hun ict-systemen aan te passen. Individuele potten administreren is iets compleet anders dan toezeggingen op basis van het salaris.
Pas als de wettelijke invulling van het nieuwe stelsel er is kunnen sociale partners aan de slag en ingrijpende keuzes maken over het soort contract, de compensatieregeling en de verdeling van de rendementen in het nieuwe stelsel.
Uitvoerders waarschuwen dat meer complexiteit, bijvoorbeeld in de vorm van meer keuzemogelijkheden, onvermijdelijk leidt tot een hogere rekening.
Als uitvoerders het voor het zeggen zouden hebben, gaan pensioenfondsen in één keer over naar het nieuwe stelsel,
3. Governance: meer invloed als groep, minder als individu
Als op 1 januari 2022 de nieuwe pensioenwet van kracht is geworden, moeten de sociale partners nog een compleet nieuwe pensioenregeling ontwerpen. Ze moeten besluiten hoe rendementen worden verdeeld over verschillende groepen deelnemers (die allen een eigen risicoprofiel hebben in hun beleggingen) en hoe financiële schokken (o.a. vanwege goede en slechte beleggingsresultaten) worden gespreid.
Omdat de beslissingen van sociale partners ( o.a. over het inbrengen van bestaand kapitaal in de nieuwe regeling) onomkeerbaar zijn, krijgen deelnemers en gepensioneerden wel meer collectief zeggenschap.
De andere kant van versterking van het collectieve bezwaarrecht is dat individuele deelnemers weinig in de melk te brokkelen hebben. Het individueel bezwaarrecht komt te vervallen.
4. Communicatie: een hele kluif
De gemiddelde deelnemer hoort het liefst wat de consequenties zijn voor zijn eigen pensioensituatie. Maar inzicht bieden in de gevolgen voor de individuele deelnemer is nog niet mogelijk zolang sociale partners de nieuwe regeling niet tot in de details hebben uitgewerkt. Het zal nog wel een paar jaar duren voor deelnemers informatie op maat tegemoet kunnen zien.
Er liggen geen plannen voor grote algemene campagnes om het nieuwe stelsel uit te leggen.
Pensioenuitvoerders moeten gaan bepalen hoe ze individuele deelnemers gaan voorlichten over de gevolgen van de overgang op hun pensioen. De deelnemer moet kunnen zien hoe hoog zijn pensioen was voor de transitie en na de transitie. Daarbij moet worden uitgelegd wat is gedaan om nadelige gevolgen af te zwakken.
Bron: Pensioen Pro (ingekort artikel)