Het zal u niet ontgaan zijn dat de pensioenwereld in Nederland bezig is met de overgang naar een nieuw pensioenstelsel. Onder pensioenwereld vallen vooral werkgevers, vakbonden, ondernemingsraden én pensioenfondsen. Aan dat lijstje van betrokkenen mag u ook politici en uzelf toevoegen. Maar ook de VG-ANWB.
Het begin is er
Per 1 januari 2025 zijn de eerste 3 pensioenfondsen over gegaan naar het nieuwe stelsel. Het betreft APG (uitvoeringsorgaan voor het ABP, maar dus niet het ABP zelf), Loodsen en ook het Pensioenfonds Werk- en Reïntegratie.
De Nederlandsche Bank heeft hiervoor toestemming gegeven, maar nog niet alles is in detail geregeld. De overgang lijkt te hebben plaats gevonden onder behoorlijk wat druk om toch maar de eerste fondsen over te hebben naar het nieuwe stelsel. Die gedachte is op zich begrijpelijk. De overgang is volledig nieuw in ons land en van ervaringen kun je leren.
Ook ANWB, Unigarant en ons pensioenfonds De Nationale APF (DN APF) staan onder hoge druk. Het plan van sociale partners was om medio 2024 het Transitieplan klaar te hebben. In dat plan zouden de hoofdlijnen van de nieuwe pensioenregelingen moeten zijn uitgewerkt, met een beschrijving hoe de verdeling van ons totale pensioenvermogen op het moment van overgang er uit ziet. Wettelijk was hiervoor de deadline 1 januari 2025. Maar ook deze datum is niet gehaald. Dat geldt overigens voor meer pensioenfondsen. We zitten in de laatste fase, maar onlangs hebben de ANWB en Unigarant aangegeven er nog een keer extra tijd voor nodig te hebben. Helaas!
Het nieuwe pensioenstelsel
In de zomer van 2023 is de nieuwe Wet Toekomst Pensioenen (WTP) van kracht geworden. Per Pensioenfonds moet er veel gebeuren. De sociale partners (ANWB + Vakbonden) en (Unigarant + OR) maken een voorstel hoe de nieuwe pensioenregeling er uit gaat zien én hoe we over gaan van het huidige pensioenstelsel naar het nieuwe pensioenstelsel. Dit voorstel wordt het Transitieplan genoemd. De Verenigingen van Gepensioneerden hebben bij wet een Hoorrecht. Bij ons dus de VG-ANWB. Zij mogen het plan beoordelen op evenwichtigheid en daar (kritische) vragen over stellen. De sociale partners bij ANWB bv en Unigarant hebben inmiddels als uitgangspunt dat ze over willen naar een solidaire regeling en dat ze het hele pensioenvermogen willen overzetten naar het nieuwe systeem. In vaktermen heet dat ‘invaren’, zoals u wellicht bekend in de oren klinkt. De verwachtte datum van overgang was 1 juli 2026. Inmiddels is de kans hierop dus erg klein en wordt het eerder 1 januari 2027.
Als het gaat om de nieuwe regeling zijn daar vragen als:
– Laat met berekeningen maar zien dat het nieuwe stelsel een koopkrachtiger pensioen oplevert en welke uitgangspunten, beleggingsmix, risico’s, worden daarbij genomen.
– Hoe worden grote schommelingen in de uitkeringen (immers afhankelijk van het resultaat) opgevangen per jaar/ uitgesmeerd over de jaren?
Als het gaat om de overgang, de omzetting van vermogens zijn dat vragen als:
– Hoe wordt de compensatie voor opheffing van de doorsneepremie gefinancierd, uit de premie of het vermogen?
– Wat is de volgorde van vulling van de ook in dit systeem benodigde reserves?
– Wat gebeurt er met achtergebleven indexaties in het verleden?
Verhogingen van het pensioen (indexatie)
Per 1-1-2024 is de indexatie uitgekomen op 2,93% (prijsstijging was 5,25%). Dit was mogelijk omdat ons pensioenfonds (DN APF) gebruikt heeft gemaakt van een toen geldende – eenmalige – regeling om toch te indexeren bij een lage dekkingsgraad. Het Belanghebbendenorgaan (BO) heeft hieraan zijn goedkeuring gegeven behalve ondergetekende, lid en vertegenwoordiger van de gepensioneerden in het BO. In zijn ogen was er ruimte om een wat hogere indexatie te geven. Dus minder risicomijdend te zijn oftewel minder bang te zijn voor een wat lagere dekkingsgraad bij overgang naar de nieuwe pensioenregeling.
Per 1-1-2025 is de indexatie uitgekomen op 0,74% (prijsstijging was 2,54%). De genoemde eenmalige regeling gold niet meer en het BO had ook geen goedkeuringsrecht meer. Ook hier zien we wederom een terughoudende indexatie vanuit het bestuur van het DN APF.
Uw pensioen bij het nieuwe stelsel
De indexaties van 2024 en 2025 kunnen teleurstellend genoemd worden. De lage indexatie leidt wel tot een hogere dekkingsgraad. De huidige dekkingsgraad schommelt nu rond de 116%. Ter vergelijking: Als er in 2024 en 2025 geen indexatie was verleend zou die dus 3,67% hoger zijn geweest. Maar dan was uw pensioen de laatste twee jaar helemaal niet verhoogd. Het komt er nu op aan dat de hogere dekkingsgraad, omdat er minder geïndexeerd is, op het moment van overgang leidt tot een eenmalige grotere verhoging van de pensioenen. Met een verwachte overgang per 1 januari 2027 moet u dus nog twee jaar wachten op die extra verhoging.
Maar … de grote vraag is wel, hoeveel ruimte is er om de pensioenen op het moment van overgang te verhogen. Dat is enerzijds afhankelijk van de ontwikkeling van de financiële markten (rente en beurskoersen) én van de te maken rendementen in de komende twee jaar. Maar het hangt ook af van de verdeling van de ‘pot’ (op bijv. 1-1-2027).Die verdeling betreft onder andere het compensatievermogen dat de sociale partners willen hebben voor het opheffen van de doorsneepremie, én wat nodig is voor een aantal andere reserves in het nieuwe stelsel. Op dit moment wordt geschat dat er ca 10 á 11 % nodig is voor de diverse reserves. De definitieve verdeling is overigens wel afhankelijk van de dekkingsgraad op het moment van overgang en bovendien onderhevig aan de goedkeuring van het BO.
Bij zijn goedkeuring moet het BO het evenwichtigheidscriterium hanteren. Het belang van alle deelnemers moet goed afgewogen worden. Dat geldt ook voor ondergetekende. Wat dat uiteindelijk oplevert is nu nog niet te overzien. Het komend jaar zal echt beslissend worden voor de toekomst van de pensioenen van de huidige deelnemers, maar ook voor de deelnemers in de toekomst.
Bert Nollen, Lid Belanghebbenden Orgaan DN APF Kring ANWB
NB. Er is recent enige onrust ontstaan over de nieuwe pensioenregeling. Denk aan voorstellen voor een referendum, geen goede fiscale inpassing, etc. Het is in principe niet slecht om een aantal onderwerpen nog eens tegen het licht te houden. Maar ook moet worden beseft dat er al veel tijd en geld is besteed aan het nieuwe pensioenstelsel. Bovendien zijn vooral gepensioneerden niet gebaat bij een grote mate van uitstel. Gepensioneerden zien graag op korte termijn meer koopkracht.